Anka Mertens over de oertijd en het mechanisme van stress

Gezond ondernemen? We horen het steeds vaker. Sterker; steeds vaker zie ik in mijn praktijk ondernemers die inzien dat brein en lichaam één zijn. Als je niet voor je lichaam zorgt, werkt je brein ook niet mee. Als ‘poepdokter’ kan ik je verklappen: het is echt zo. In de darm worden namelijk de meeste neurotransmitters aangemaakt die via de nervus vagus (een hele grote zenuw in je rug) seintjes afgeven in je hersenen over hoe je je voelt. De darmen worden ook wel eens ons tweede brein genoemd. 

‘Scoren’ boven ‘selfcare’

Ken je de spreekwoorden: wat heb je op je lever, ik heb mijn buik er vol van of gal spugen? Ze zijn er niet voor niets. Vandaag de dag leven we in een quickfix snelle samenleving waar het doel ‘scoren’ boven ‘selfcare’ is gaan staan. We rennen van hot naar her, eten ongezond, bewegen te weinig, hebben veel blauw licht, slapen slecht en ontspannen is bijzaak geworden. Maar hoe kun je nu scoren als je niet aan selfcare doet? Dat gaat in het begin wel goed, maar op den duur kan ik je vertellen dat je tegen de lamp loopt. Het emmertje loopt over, processen in je lichaam blokkeren en je cortisol zegt: ik ben er klaar mee. 

Jouw DNA

Maar hoe kan het dan zo zijn dat de één dit wel goed kan handelen en de ander omvalt? Dit alles heeft te maken met jouw DNA, endorfinesysteem, darmen, hormoonstelsel en je verleden. Stress is immers niet enkel geestelijke stress. Laaggradige onstekingen, tekort aan vitamines en mineralen, verstoorde darmflora, verstoorde zuurgraad, schommelende bloedsuikerspiegel, uitdroging, een leeuw voor je neus: dit is allemaal stress! 

Daarom is het ook zo dat de één veel werkdruk kan handelen en de ander niet. Als jouw lichaam al niet in balans is, zal je sneller onderuit gaan. Een burn-out komt nooit zomaar van te veel werk. Laten we voorop stellen dat een burn-out nooit enkel van geestelijke stress komt. Een lichaam dat goed functioneert en stress kan ontladen kan veel hebben. Het gaat er dus niet alleen over hoeveel werkdruk er is, maar vooral over de capaciteit om te kunnen ontspannen en genieten.  

Oertijd

Fysologisch zit je lichaam nog steeds in elkaar zoals in de oertijd. Op het moment dat het evenwicht in je lichaam stress signaleert, geeft deze een seintje door aan de hypothalamus. Deze gaat je informeren dat er een probleem is en geeft op zijn beurt een signaal aan je hypofyse. Dit is de dirigent van het orkest (over hormonen en klieren). Je hypofyse gaat weer aan je bijnieren vertellen (‘Hup, actie, beweeg, vlucht’) dat er toch wel wat stress is. Waarop ze meer cortisol gaan produceren. De verhoogde cortisol gaat dus zorgen dat je een drive krijgt om het probleem op te lossen. Actie! 

Om te kunnen vluchten heb je wel energie nodig. Hiervoor zorgt de schildklier. Deze gaat sneller werken en verhoogt de stofwisseling. Je hebt nu dus niet enkel de drive om tot actie te komen, maar ook de energie. Wel handig toch als je naar een rivier moet om te drinken, bossen te zoeken om vruchten te plukken om aan vitamine c te komen of kruiden te zoeken om je maag weer rustig te krijgen. Stress is dus vaak niet slecht. Zonder stress overleven we niet. 

Maar…

Máár als stress te lang duurt (dus als je de rivier niet kunt vinden, geen vruchten kunt plukken of kruiden kunt vinden), wordt het chronische stress. Je schildklier gaat dan juist langzamer werken om alle energie te besparen en je hormoonstelsel gaat ook trager werken. Je gaat immers niet met Tarzan de bosjes in, als er een leeuw achter je aanzit. Je bijnieren blijven in deze fase nog wel cortisol produceren zodat je nog steeds begrijpt dat je iets moet doen. Als je dan echt geen enkele plant, kruid, grot of rivier meer kunt vinden heb je een groter probleem. Er was al geen veel energie meer, maar ook je bijnieren (je drive) stopt ermee. Je bent uitgeput, uitgeblust, out geburnd. 

In het kort is dit het mechanisme hoe stress nu werkt. Natuurlijk leven wij niet meer in de oertijd, maar ons lichaam is nog wel steeds hetzelfde. We hebben één probleem. Tegenwoordig hebben wij er zoveel vormen van stress bij gekregen dat ons lichaam én brein het heel pittig hebben. Welke factoren dat zijn vertel ik je in een volgende blog. 

Eerst maar eens even ontstressen.

Anka, orthomoleculair therapeut

Anka Mertens (41) is orthomoleculair therapeut, therapeut voor eetstoornissen, darmspecialist, hormoonspecialist, gewichtsconsulent en leefstijlcoach. En een pro in jongleren.

Anka heeft haar vangnet bij arbeidsongeschiktheid geregeld bij SharePeople. Met SharePeople heb ook jij het geregeld voor als je onverwachts arbeidsongeschikt wordt. En dat geeft rust.